Með stækkun friðlands í Þjórsárverum og stækkun Vatnajökulsþjóðgarðs á árinu sem er að líða er búið að friðlýsa 21,6% af flatarmáli Íslands.

Hildur Vésteinsdóttir, teymisstjóri í friðlýsingateymi Umhverfisstofnunar, hefur reiknað út að alls sé raunheildarflatarmál friðlýstra svæða 22.233,3 ferkílómetrar. Heildarflatarmál Íslands er um, 103.000 ferkílómetrar.

Á myndinni sem fylgir má sjá þróun friðlýsinga fram til dagsins í dag.

Upphaf friðlýsinga á Íslandi má rekja til ársins 1928 þegar Þingvellir voru friðlýstir. Nokkur tími leið uns næsta skref var stigið en árið 1940 var Eldey friðlýst. Fátt var að frétta næsta tuttugu árin uns stórt og mikilvægt skref var stigið árið 1968 með stofnun Skaftafellsþjóðgarðs.

Áttundi áratugur síðustu aldar var drjúgur í friðlýsingum. 1973-1974 voru fjölmörg svæði friðlýst, s.s. Skútustaðagígar, Hvannalindir, Hólmanes, Þjóðgarðurinn í Jökulsárgljúfrum, Bláfjöll, Steðji, Eldborg, Herðubreiðarlindir, Húsafell, Mývatn og Laxá, Ingólfshöfði og Grótta. Næstu stökk eru þegar friðland að Fjallabaki var stofnað árið 1978 og Þjórsárver árið 1981. Árið 1984 var Skaftafellsþjóðgarður stækkaður úr 500 km² í 1700 km². Árið 1995 var Breiðafjörður verndaður með sérlögum sem telst mjög stórt skref. Árið 2004 var Skaftafellsþjóðgarður stækkaður aftur verulega. Ástæða dýfu sem sést á myndinni er að verndarsvæði Mývatns og Laxár var minnkað verulega, úr 4400 km² í 152,89 km².

„Síðasta stóra stökkið er árið 2008 þegar Vatnajökulsþjóðgarður var stofnaður,“ segir Hildur.

Samhliða því að flatarmál jókst, fækkaði fjölda friðlýstra svæða því með stofnun þjóðgarðsins urðu þegar friðlýst svæði hluti hans, þ.e. Skaftafellsþjóðgarður, Esjufjöll, Þjóðgarðurinn í Jökulsárgljúfrum og Askja.

Hildur segir að flest stóru friðlýsingaskrefin sem hafi verið stigin á fyrri hluta tímabilsins séu í kringum náttúruverndarþing. Þá hafi mikið kapp verið lagt á að ljúka við friðlýsingar fyrir þing og eftir þegar fram komu nýjar tillögur að friðlýstum svæðum.