Umhverfisstofnun lauk nýverið úttekt á tollafgreiðslu plöntuverndarvara fyrir árið 2018 með hliðsjón af gögnum frá Tollstjóra og upplýsingum frá fyrirtækjum sem setja vörurnar á markað. Vöruflokkar sem falla undir plöntuverndarvörur eru illgresiseyðar, sveppaeyðar, skordýraeyðar og stýriefni til notkunar í landbúnaði og garðyrkju og af þeim hafa illgresiseyðar verið með mesta markaðshlutdeild, um eða yfir 80%.

Niðurstöður úttektarinnar sýna að innflutningur plöntuverndarvara nam 18 tonnum á árinu 2018 og jókst því umtalsvert frá fyrra ári eða um 56%. Umhverfisstofnun hefur tekið saman gögn um innflutning plöntuverndarvara allt frá árinu 2009 og á þeim tíma hefur þróunin verið í þá átt að innflutningur á þessum vörum hefur dregist saman eins og sést á myndinni hér til hliðar. Innflutningurinn sveiflast þó talsvert mikið á milli ára og topparnir koma fram þegar verið er að flytja inn birgðir af algengum plöntuverndarvörum sem duga í nokkur ár og getur það hafa átt við árið 2018.

Plöntuverndarvörur geta haft neikvæð áhrif á heilsu og umhverfi og þegar reynt er meta álagið af þeirra völdum gefur magn virkra efna mun betri vísbendingar um raunverulegt álag heldur en heildarmagnið sem sett er á markað. Þar sem styrkur virku efnanna í plöntuverndarvörum liggur alltaf fyrir er hægt að reikna út frá heildarmagninu af vörum hve mikið af virkum efnum er sett á markað hverju sinni. Sé þetta gert fyrir árið 2018 kemur í ljós að innflutningur á plöntuverndarvörum, mældur í magni af virkum efnum, dróst saman frá fyrra ári, þrátt fyrir að heildarmagnið hafi aukist. Það skýrist af því hversu mikið var flutt inn af vörum á árinu sem innihéldu lágan styrk af virkum efnum, en þar var einkum um að ræða illgresiseyða sem innihalda glýfosat. Þannig má segja að álagið gagnvart heilsu og umhverfi hafi í raun minnkað þótt heildarmagnið sem sett var á markað hafi aukist.

Illgresiseyðar er sá flokkur plöntuverndarvara sem lang mest er notaður hér á landi og flestir innihalda þeir virka efnið glýfosat. Notkun fellur til í ýmiss konar ræktun s.s. í einka- og almenningsgörðum, á grænum svæðum á vegum sveitarfélaga, á íþróttavöllum og í sumarbústaðalöndum. Þá er mikið notað af þeim á ógrónum svæðum þar sem ekki er ætlast til að gróður sé til staðar eins og á iðnaðarsvæðum, við vegi, í innkeyrslum, á stígum og víðar. Helstu notendur eru almenningur, fyrirtæki, sveitarfélög og opinberar stofnarnir. Rétt er að benda á að notkun á glýfosati virðist vera lítil sem engin í framleiðslu á matvælum og fóðri hérlendis.